TRT voor beginners

Testosterone Replacement Therapy – kortweg TRT genoemd, is een medische behandeling die te laag testosteron bij mannen aanvult door exogeen testosteron toe te dienen. In een aantal landen is deze procedure al jarenlang vrij gangbaar, waardoor synthetische testosteron op recept van de huisarts te verkrijgen is. In Nederland is dit nog geen mainstream protocol.

Veel mensen in Nederland zijn niet goed op de hoogte van wat TRT nu eigenlijk is en waar het voor dient. Er wordt al snel een link gelegd naar het gebruik van dapoxetine kopen en AAS voor spieropbouwende doeleinden, terwijl de essentie van deze twee zaken wezenlijk verschilt.

We gaan in dit stuk onder andere kijken naar de oorzaken, gevolgen en oplossingen die te maken hebben met een laag testosteronniveau. Aan de hand van deze informatie kunnen mensen voor zichzelf beter bepalen of het raadzaam is om Testosterone Replacement Therapy eventueel zelf toe te gaan passen.

Het is echter niet zo simpel als veel mensen denken. Je laat niet eventjes je bloed onderzoeken, wat testosteron aanvullen en je hebt weer ideale waarden. Net zoals met zoveel zaken in het lichaam is het in de praktijk niet zo makkelijk als het wellicht lijkt.

Ontstaan van TRT

Testosterone Replacement Therapy

De katalysator voor testosteron vervangingstherapie ontstond meer dan 200 jaar geleden. Destijds transplanteerde een man genaamd John Hunter met succes testikels op een gecastreerde haan. Het doel van Hunter’s experiment was echter niet om de hormonale en endocrinologische impact van de testes aan een gecastreerd mannelijk dier te onderzoeken. Het ging echt om de transplantatie op zich.

Het duurde tot 1849 tot Arnold Adolph Berthold, tegenwoordig beschouwd als de vader van endocrinologie, vermoedde dat de transplantatie van de testikels de normale groei en ontwikkeling van de haan beïnvloedde. Hij ontdekte dat gecastreerde hanen veel minder vochten, kraaiden en seksueel actief waren. Daarnaast droeg de castratie bij aan de regressie van de prominente hanenkam bovenop hun hoofden.

Het verwijderen van de testes van deze hanen had een significant negatief effect op zowel hun gedrag als seksuele functie. Toen hij op deze hanen opnieuw geïmplanteerde testes transplanteerde, keerden ze terug naar hun oorspronkelijke gedrag van vechten, kraaien en paren, daarnaast groeide ook de kam op hun kop terug. Aan de hand van deze bevindingen concludeerde hij dat de testes invloed hadden op het bloed en gedrag van deze dieren.

Recentere ontwikkelingen

Het duurde tot de 20ste eeuw voordat TRT bij mensen werd onderzocht. Sergio Voronoff voerde in de jaren twintig een extreem controversiële procedure uit, toen hij de testes van apen verwijderde en deze naar mannelijke mensen transplanteerde. Helaas kon hij de werkzaamheid van deze behandeling niet klinisch bewijzen en sceptici maakten hem compleet belachelijk.

De volgende grote doorbraak vond plaats in 1927. Fred Koch wist toen aan de Universiteit van Chicago testosteron te isoleren uit vermalen zaadballen van stieren. In Amsterdam werd deze bevinding in 1935 bevestigd, toen Ernest Lacquer eveneens testosteron uit zaadballen van stieren wist te halen.

Concreter onderzoek

Datzelfde jaar ontwikkelden twee onafhankelijke onderzoeksgroepen chemisch gesynthetiseerde testosteron – Adolf Butenandt in Göttingen, Duitsland en Leopold Ruzicka in Basel, Zwitserland. In 1939 deelden deze twee mannen de Nobelprijs voor chemie vanwege hun bijdrage aan deze opmerkelijke ontdekking.

In 1944 publiceerden twee internisten uit Detroit genaamd Carl Heller en Gordon Myers een artikel in het Journal of the American Medical Association, getiteld “The Male Climacteric.” In dit artikel identificeerden ze de symptomen die je doorgaans bij oudere mannen aantreft. Dit schreven ze toe aan wat we nu als hypogonadisme / andropauze / laag testosteron kennen.

Aan de hand van al deze voorgaande bevindingen is de huidige medische wereld in staat om mannelijke patiënten met hypogonadisme te diagnosticeren en TRT voor te schrijven. Tegenwoordig wordt testosteron namelijk op een synthetische manier gefabriceerd.

Oorzaken van laag testosteron

TRT is voor een aantal mensen voordelig voor hun gezondheid. De twee meest voorkomende redenen waarom mensen behoefte hebben aan deze therapie zijn:

  • Teruglopende waarden vanwege ouderdom
  • Verslechterde natuurlijke aanmaak vanwege AAS gebruik
  • Alcoholisme
  • Stress en slechte voeding
  • Obesitas
  • Beschadigingen en trauma’s aan de hersenen
  • Stralings- en / of chemotherapiebehandelingen
  • Genetische stoornissen

Concreet zijn dit dus vaak mensen op leeftijd, (ex)gebruikers van AAS of mensen die een traumatische ervaring of ongeluk hebben gehad. Op zichzelf heeft dit niet zoveel invloed op de toepassing en de werking van TRT op je lichaam, maar het geeft wel aan dat het minder voor de hand liggend is wat aan de grondslag ligt van je problematiek.

De terugloop van testosteron bij oudere mensen gaat eigenlijk vanzelf. Het is heel normaal dat mensen van middelbare leeftijd ieder jaar iets minder testosteron gaan aanmaken. Dat is niet per se voor iedereen een probleem, let daarom altijd goed op de symptomen.

Symptomen van laag testosteron

Symptomen van laag testosteron zijn vaak lastig om concreet aan testosteron te koppelen, omdat ze ook andere oorzaken kunnen hebben. Maar een aantal van de meest voorkomende symptomen die vaak samenhangen met testosteron zijn:

  • Vermoeidheid of opvallend weinig energie
  • Laag libido
  • Moeite met concentreren
  • Afname van lichaams- en/of gezichtshaar
  • Erectieproblemen
  • Onnatuurlijk snelle afname van spiermassa
  • Depressies
  • Gevoel van matige levenskwaliteit
  • Prikkelbaar

De bovenstaande symptomen op zichzelf zijn echter niet genoeg bewijs om exogeen testosteron te gaan injecteren. Dit kan namelijk meerdere oorzaken hebben. Als je wilt weten of deze symptomen in verband staan met je testosteronspiegel, laat dan altijd eerst een bloedonderzoek doen door je huisarts, of liever nog, door een endocrinoloog. Deze kan in combinatie met de symptomen een duidelijker beeld van de situatie schetsen.

Hoe kom je erachter of je problemen met testosteron hebt?

Eigenlijk is het interpreteren van bepaalde symptomen de beste manier om op het spoor van problematiek in verband met laag testosteron te komen. Het is namelijk, ook voor veel artsen, erg lastig om te bepalen wat laag testosteron precies is. Het probleem hierbij is dat metingen afhankelijk zijn van hoe deze zich verhouden met je originele, natuurlijke waarden.

Natuurlijke waarden

TRT

De meeste mensen zitten ongeveer tussen de 200-1100 ng/dl. Dat is dus op zichzelf al een behoorlijk verschil. Het is ook niet zo dat iemand die van nature 700 ng/dl heeft, per se gezonder of beter af is dan iemand met 300 ng/dl. Iedereen reageert anders op die hoeveelheden. Je kan het een beetje zien dat een hoop functies in je lichaam die reageren op basis van je natuurlijke testosteronwaarden, ook afgesteld staan op die hoeveelheden.

Laag testosteron kwalificeert dus eigenlijk alleen als laag, als dit zich als dusdanig verhoudt met je natuurlijke waarden. Als je nooit eerder metingen hebt gedaan, dan is het vaak lastig vast te stellen wat die natuurlijke waarden horen te zijn. Wellicht begrijp je nu dat het daarom een lastig verhaal kan zijn om direct een gepaste oplossing te vinden als je symptomen gaat vertonen van laag testosteron. Je weet niet echt wat je doel is als het om waarden gaat.

Waarom testwaarden meestal niet accuraat zijn

Bloedwaarden van testosteron variëren per minuut en dag. Dat heeft met een groot aantal factoren te maken, waaronder slaap, inspanning, stress en nog een aantal zaken.

De enige manier om een ​​redelijk nauwkeurige lezing te krijgen is om gedurende een periode van 24 uur meerdere keren urine te testen op testosteron en zijn metabolieten. Als alternatief kan gedurende de dag ten minste drie keer een bloedmonster worden afgenomen.

Dit wordt echter nooit op deze manier gedaan omdat het duurder, tijdrovend en onpraktisch is. Daarnaast zou dit, zelfs bij meerdere bloedmonsters, eigenlijk nog niet zoveel zeggen over je testosteronwaarden. De uitslag kan namelijk een gangbaar niveau weergeven, terwijl je natuurlijke waarden vroeger veel hoger waren. Het is dus een methode met nogal wat haken en ogen.

Het wordt allemaal nog iets vager en ingewikkelder. Testosteron is namelijk niet het enige hormoon dat van invloed kan zijn op de symptomen die verholpen kunnen worden met TRT.

SHBG

Naast testosteron is ook globuline of SHBG een factor. Dit is een hormoon dat steroïden aan zich bindt. Het is een glycoproteïne dat geslachtshormonen letterlijk bindt, waaronder gemiddeld ongeveer 60% van het aanwezige testosteron. Dat percentage stijgt overigens naarmate je ouder wordt.

Hoe meer SHBG er dus aanwezig is, hoe meer het zich aan testosteron zal binden. Hierdoor wordt de hoeveelheid vrij testosteron kleiner. Vrij testosteron is juist hetgeen dat alle voordelen biedt. Het kan dus prima zo zijn dat je testosteronwaarden in orde zijn, maar dat er een tekort is aan vrij testosteron.

Estradiol

Om het nog wat complexer te maken is ook oestrogeen een factor in dit hele verhaal. Specifieker nog, estradiol. Testosteronwaarden kunnen in orde zijn, maar als het estradiolgehalte te hoog is dan kan dit de werking van testosteron verstoren. Estradiol kan er dus indirect voor zorgen dat je niet naar behoren functioneert.

Zoals u kunt zien is het bepalen van normale testosteronniveaus een lastige zaak. Dus, ongeacht wat uw lab waarden zijn en gezien de problematische aard van de lab tests, moet u in plaats daarvan vertrouwen op symptomen en het simpele verlangen om meer te zijn dan u, op hormonaal vlak.

Ok, heeft bloedonderzoek dan eigenlijk wel zin?

Ja, absoluut. TRT is alleen meer een puzzel dan exacte wetenschap. Om een overzichtelijk beeld te krijgen van je situatie is het dan ook handig om zoveel mogelijk puzzelstukken bij elkaar te zoeken.

Als je een bloedonderzoek aanvraagt, zorg dan op zijn minst voor de volgende waarden:

  • Totaal testosteron
  • Vrij testosteron
  • Biologisch beschikbaar testosteron

De verhoudingen tussen deze drie zaken kunnen je al een stuk meer duidelijkheid verschaffen. Indien mogelijk vraag je ook naar de volgende waarden:

  • SHBG
  • Estradiol
  • Dihydrotestosteron(DHT)

Nogmaals, het blijft lastig om er achter te komen waar het precies fout is gegaan en wat je precies nodig hebt om het op te lossen. Je hebt door het aanvragen van een gerichter bloedonderzoek wel al een flinke stap in de goede richting gezet.

Opties voor gebruik

Wanneer eenmaal is vastgesteld dat er een probleem is met je testosteronwaarden, dan rest de vraag wat daar concreet aan te doen is. Wat zijn de opties om je testosteronwaarden te verhogen naar hun natuurlijke staat? In de praktijk zijn er 2 opties waartussen vrijwel iedereen, die TRT gebruikt om zijn gezondheid te verbeteren, kiest.

Optie 1: Injecteren

Het direct injecteren van testosteron is de meest pure en effectieve vorm van testosteron supplementeren. Over het algemeen kiezen mensen vanwege de halveringstijd voor varianten met een lange ester zoals enanthaat of cypionaat.

De dosering ligt meestal tussen de 100mg en de 200mg per week. Het is verstandig om laag te beginnen en alleen te verhogen als dit niet het gewenste effect heeft.

Optie 2: Testosteron gel

Het aanbrengen van androgene gel is minder effectief dan het direct injecteren van testosteron, maar het heeft zeker ook voordelen. Door het dagelijks toedienen heeft het een gelijkmatiger karakter dan het wekelijks (of zelfs twee keer per week) injecteren van testosteron.

Daarnaast is het niet nodig om te injecteren, hetgeen door veel mensen als een groot voordeel wordt beschouwd.

Er zijn echter ook nadelen. Het is redelijk omslachtig om deze gel dagelijks aan te brengen. Het moet namelijk op een schone, droge huid worden aangebracht en heeft even nodig om in te trekken.

Wat betreft de dosering is het raadzaam de instructies op de verpakking te volgen.

Wat is het verschil met een anabolen kuur?

Zoals gezegd is het doel van TRT om je testosteronwaarden weer op hun natuurlijke niveau te brengen zodat je lichaam in dat opzicht optimaal functioneert.

Wanneer mensen voor een AAS kuur kiezen dan gaan ze ver boven deze natuurlijke waarden zitten. Dit brengt compleet andere effecten, bijwerkingen en risico’s met zich mee. Het is in dat opzicht niet echt met elkaar te vergelijken.

Het gebruik van anabole steroïden voor cosmetische en/of prestatiebevorderende doeleinden brengt serieuze risico’s met zich mee en heeft een totaal andere werking op de hormoonhuishouding van een man. TRT daarentegen zorgt juist voor een betere balans hierin en brengt eigenlijk geen noemenswaardige risico’s met zich mee.

Veiligheid van TRT

TRT kan in sommige gevallen een aandoening veroorzaken, genaamd polycythaemia. Dat betekent simpelweg dat de testosterontherapie ervoor zorgt dat het lichaam te veel rode bloedcellen produceert. In plaats van makkelijk door je aderen te stromen, wordt je bloed dikker. Dit kan serieuze gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.

Daarom is het belangrijk om zowel hemoglobine als hematocriet regelmatig te controleren. Als de waarde van hemoglobine hoger is dan 18,0 of in het geval van hematocriet hoger dan ongeveer 50,0 dan zal de dosis testosteron aangepast moeten worden.

Samenvatting

Veel mannen kunnen op latere leeftijd last krijgen van te lage testosteronwaarden. Het is belangrijk om eerst te onderzoeken of dit daadwerkelijk het geval is. De makkelijkste manier hiervoor is door een uitgebreid bloedonderzoek te laten doen.

Als er een duidelijke indicatie is dat dit het geval is en er zijn merkbare symptomen van lage testosteronwaarden, dan is het overwegen van TRT een optie die de levenskwaliteit van veel mannen drastisch kan verbeteren, zonder daarbij een groot risico te lopen.