Als je suprafysiologische hoeveelheden anabole steroïden gebruikt, dan kan dit een effect van AAS op het cardiovasculaire systeem aantal serieuze bijwerkingen hebben op het cardiovasculaire systeem. Het is niet zozeer de directe impact van de middelen op zichzelf, maar eerder het gevolg van het langzaam opstapelen van een aantal zaken die uiteindelijk problematisch worden.
Een aantal van de symptomen waaraan je hierbij kan denken zijn onder andere:
- Negatieve ontwikkelingen serumcholesterol
- Verdikking van de hartwanden
- Verhoogde bloeddruk
- Veranderingen vasculaire reactiviteit
Op zichzelf is het acute risico op serieuze problemen bij het gebruik van anabole steroïden niet enorm groot. De middelen die je inneemt zullen niet zo snel tot concrete problemen leiden bij gezonde mensen.
Indien je echter langdurig misbruik maakt van anabole steroïden, dan is er een mogelijkheid dat allerlei serieuze nadelige effecten de kans krijgen zich op te stapelen.
Zo is het niet heel aannemelijk dat iemand zonder aanwijsbare problemen na het gebruik van een enkele of een paar kuurtjes een hartaanval krijgt als gevolg van een vergroot hart. Hetzelfde geldt voor een beroerte of leverproblemen.
Indien je echter langdurig misbruik maakt van anabole steroïden, dan is er een mogelijkheid dat allerlei serieuze nadelige effecten de kans krijgen zich op te stapelen. Na verloop van tijd kunnen deze ontwikkelingen wel degelijk tot serieuze, ernstige klachten leiden.
Cholesterol en lipiden
Een van de meest voorkomende problemen bij het gebruik van anabole steroïden op de lange termijn, is de invloed ervan op de cholesterolverhoudingen en de hoeveelheid aanwezige triglyceriden. Hierdoor kunnen de aderen na verloop van tijd dichtslibben doordat zich plaque effect van AAS op het cardiovasculaire systeem opbouwt in de wanden van de aderen.
HDL / LDL verhoudingen
De meest concrete verschuivingen wat cholesterol betreft als gevolg van AAS is de verlaging van het HDL cholesterol (goede) in combinatie met een hoeveelheid LDL cholesterol (slechte) die gelijk blijft of toeneemt. Dit veroorzaakt op den duur problemen.
De reden dat het HDL afneemt is onder andere dat het gebruik van anabole steroïden de aanmaak van hepatische lipase stimuleert in de lever. Dit is een enzym dat verantwoordelijk is voor het afvoeren van HDL cholesterol. Als je lever dit enzym in grotere mate gaat produceren, dan neemt je HDL automatisch af.
HDL is namelijk, om het heel simpel te omschrijven, als het ware een stofzuiger van LDL. Als je in verhouding dus minder HDL in je bloed hebt, dan zal de hoeveelheid LDL zich gaan opstapelen. Dit gebeurt simpelweg omdat het systeem dat je lichaam heeft om dit op te ruimen, uit balans is geraakt.
Wanneer het teveel aan LDL zich gaat opstapelen, dan ontstaat er plaque in de aderen.
Wanneer het teveel aan LDL zich gaat opstapelen, dan ontstaat er plaque in de aderen. Je kan dit het beste zien als een verdikking van de wanden van je aderen, waardoor deze nauwer worden. Op zich heeft iedereen hier in meer of mindere mate last van, maar wanneer deze ophopingen te groot worden dan kan dit een ernstig probleem voor je gezondheid vormen.
Plaque en anabole steroïden
Niet alle anabole steroïden veroorzaken dezelfde risico’s als het gaat om het ontwikkelen van plaque. Zeker de orale varianten, die sterker hepatotoxisch zijn, kunnen een sterke daling van HDL veroorzaken. 
Dat wil niet zeggen dat het gebruik van injecteerbare varianten geen risico met zich meebrengt.
Het lijkt echter ook zo dat het verhogen van doseringen, niet tot een lineaire daling van HDL leidt. Dus als je de dubbele dosering gebruikt, dan zal je HDL niet twee keer zo snel afnemen. Er zijn eerder indicaties dat er sprake is van een soort plafond na een bepaalde hoeveelheid.
Wanneer je stopt met het gebruiken van anabole steroïden en je neemt de juiste maatregelen, dan zullen je cholesterolverhoudingen zich doorgaans herstellen. Dat lijkt in eerste instantie het probleem op te lossen.
De plaque die echter ontstaan is in perioden dat je cholesterolverhoudingen slechter waren, is echter van meer permanente aard. Zo kan dus het idee ontstaan dat je iedere keer goed herstelt na iedere kuur, maar ondertussen bouwt zich in je aderen een naderend effect van AAS op het cardiovasculaire systeem probleem op.
Stabiele en instabiele plaques
Doorgaans leidt plaque niet tot een acuut probleem. Je kunt er heel oud mee worden zonder dat het voor problemen zorgt. Zolang de vernauwing namelijk het bloedvat niet dusdanig afsluit dat er meer druk op een bloedvat ontstaat, spreekt men van een ‘stabiele plaque’.
Het kan echter ook zo zijn dat je ader steeds verder dichtslibt. Als gevolg daarvan ontstaat er een kans dat je ader scheurt, hetgeen je een ‘instabiele plaque’ noemt. Indien dit gebeurt dan komt de scheur in de ader in contact met bloed. Zodoende kan er zich een stolsel van dit bloed bovenop de plaque vestigen. Hierdoor kunnen heel snel problemen ontstaan.
Het is overigens ook mogelijk dat een dergelijk stolsen afbreekt van de plaque en in nauwere delen van de aders vast komt te zitten en daardoor de ader blokkeert. Hierdoor krijgen de lichaamsdelen achter deze ader geen zuurstof meer en spreek je van een infarct.
Hartproblemen
Een veelvoorkomend fenomeen waar veel langdurige gebruikers van anabole steroïden mee te maken krijgen zijn hartproblemen. Hoewel het – vanwege de ontwikkeling op zeer lange termijn – vaak lastig is vast te stellen wat de wat de uiteindelijke toedracht is van deze problemen, zijn er wel degelijk duidelijke indicaties dat misbruik van anabole steroïden in veel gevallen een substantiële rol kan spelen.
Vergroting van het hart
Het menselijk hart is uiteindelijk ook gewoon een spier. In deze spier zitten functionele androgene receptoren die aan de hand van mannelijke steroïden ook in staat zijn voor groei te zorgen. Dit verklaart onder andere waarom het hart van mannen verhoudingsgewijs groter is dan dat van vrouwen.
Wanneer je suprafysiologische hoeveelheden anabole steroïden aan het lichaam introduceert, dan zal dit ook direct een effect hebben op het hart.
Wanneer je suprafysiologische hoeveelheden anabole steroïden aan het lichaam introduceert, dan zal dit ook direct een effect hebben op het hart. Dit komt zoals hierboven aangegeven dat ook het hart reageert op bepaalde aspecten van de mannelijke hormoonspiegel. Een sterk vergroot hart brengt een vergroot risico van hartfalen met zich mee.
Er zijn uiteraard ook andere manieren waardoor het hart groter kan worden. Onder andere weerstandsoefening (anaeroob) kan de neiging hebben om de hartslag te vergroten door een verdikking van de ventriculaire wand, zonder een gelijke uitzetting van de inwendige holte. Dit staat bekend als concentrische hermodellering.
Duursporters (aëroob) hebben daarentegen de neiging om de effect van AAS op het cardiovasculaire systeem hartslag te vergroten via expansie van de interne holte, zonder significante verdikking van de ventrikels (excentrische hermodellering). Zelfs bij concentrische of excentrische hermodellering blijft de diastolische functie meestal echter normaal in het atletische hart.
Beschadiging van de hartspier
Er zijn ook indicaties dat het misbruik van anabole steroïden ook kan leiden tot directe beschadigingen aan het hart. Dit zou betekenen dat AAS daadwrkelijk bijdraagt aan het verzwakken van de hartspier.
In onderzoeken die hartcelculturen blootstellen aan AAS, toonden aan dat er een verminderde contractiele activiteit waarneembaar was, verhoogde celfragiliteit en verminderde cellulaire (mitochondriale) activiteit. Dit ondersteunt het vermoeden van een mogelijk direct toxisch effect van AAS op de hartspier.
Verder hebben een aantal onderzoeken overeenkomstige pathologieën gevonden bij zware gebruikers. Een aantal voorbeelden die zijn waargenomen zijn:
- Myocardiale fibrose (opbouw van littekenweefsel in het hart)
- Myocardiale ontsteking (ontsteking van het hartweefsel)
- Cardiale steatosis (ophoping van triglyceriden in hartcellen)
- Myocardiale necrose (afsterven van weefsel)
Hoewel het altijd lastig blijft zeer concrete conclusies te verbinden aan zulke resultaten, zijn dergelijke indicaties wel een duidelijk signaal voor mensen die kuren dat ze rekening moeten houden met serieuze risico’s wat het hart betreft.
Verhoogde bloeddruk
Het gebruik van anabole steroïden zorgt vaak voor een verhoging van de bloeddruk. Er zijn een aantal redenen waardoor dit veroorzaakt wordt.
Je kunt onder andere denken aan:
- Verhoogde waterretentie
- Verhoogde vasculaire stijfheid
- Verhoogd hematocriet
Aromatiserende of sterk oestrogene steroïden hebben de neiging de effect van AAS op het cardiovasculaire systeem grootste invloed op de bloeddruk te veroorzaken, hoewel verhogingen niet kunnen worden uitgesloten met niet-oestrogene AAS. Vaak normaliseert de bloeddruk weer zodra het gebruik van anabole steroïden wordt stopgezet.